สถาบันพัฒนาอุตสาหกรรมสิ่งทอ (THTI) แนะผู้ประกอบการสิ่งทอไทย ปรับรูปแบบการผลิตและวัสดุที่นำมาใช้ผลิตรองรับการใช้งานตามเทรนด์รักษ์โลกและสิ่งแวดล้อมให้มากขึ้น เพื่อสร้างมูลค่าให้ผลิตภัณฑ์ และช่วยแข่งขันได้ในตลาดโลกอย่างยั่งยืนมากยิ่งขึ้น
เผยอุตฯ สิ่งทอและเครื่องนุ่งห่มของไทยอยู่ในช่วงขาลง
ดร.ชาญชัย สิริเกษมเลิศ ผู้อำนวยการสถาบันพัฒนาอุตสาหกรรมสิ่งทอ กล่าวว่า ปัจจุบันอุตสาหกรรมสิ่งทอและเครื่องนุ่งห่มของประเทศไทยกำลังอยู่ในช่วงขาลง จากที่ในอดีตก่อนสถานการณ์ COVID-19 อุตสาหกรรมสิ่งทอจะเติบโตประมาณ 3-4 % มีมูลค่าส่งออกประมาณ 200,000 ล้านบาท แต่ภายหลังเกิดสถานการณ์ COVID-19 และเศรษฐกิจทั่วโลกชะลอตัว ประกอบกับเทรนด์เครื่องนุ่งห่มรักษ์โลกและสิ่งแวดล้อมกำลังได้รับความนิยม อุตสาหกรรมสิ่งทอและเครื่องนุ่งห่มไทยเริ่มมียอดส่งออกลดลงอย่างน่าตกใจ โดยเฉพาะในปี พ.ศ. 2564ลดลงกว่า 20% แต่ปัจจุบันสถานการณ์ส่งออกส่งทอและเครื่องนุ่งห่มไทยเริ่มกลับมาดีขึ้น แต่ยังไม่ดีเท่าช่วงก่อนเกิด COVID-19 อีกทั้งยังมีอัตราส่งออกลดลงกว่า 14-15% โดยสถานการณ์ภาพรวมการค้าระหว่างประเทศของอุตสาหกรรมสิ่งทอและเครื่องนุ่งห่ม สะสม 4 เดือน แรกของปี พ.ศ. 2566 ในช่วงเดือนมกราคม-เมษายน พ.ศ.2566 พบว่า การส่งออกสิ่งทอและเครื่องนุ่งห่ม มีมูลค่ารวม 1,982.5 ล้านเหรียญดอลลาร์สหรัฐ ปรับตัวลดลง 14.8% เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อน ขณะที่ภาพรวมการนำเข้าสะสม 4 เดือนของอุตสาหกรรมดังกล่าว มีมูลค่ารวม 1,679.0 ล้านเหรียญดอลลาร์สหรัฐ ปรับตัวลดลง 6.6%
“ดังนั้นทางสถาบันพัฒนาอุตสาหกรรมสิ่งทอจึงมีแนวทางแนะนำผู้ประกอบการไทยว่า ควรต้องปรับบริบทการผลิตใหม่หันมาใช้วัตถุดิบและกระบวนการผลิตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมมากขึ้น เพื่อสร้างโอกาสในการแข่งขันในตลาด รวมทั้งต้องสร้างเรื่องราวกระบวนการผลิตสิ่งทอและเครื่องนุ่งห่มที่น่าสนใจจากภูมิปัญญาชาวบ้าน เป็นเหมือนการเล่าเรื่องที่มาของเสื้อผ้า ว่าส่วนผสมหรือกระบวนการที่ผลิตออกมามีความเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมอย่างไร จากความตื่นตัวในเรื่องดังกล่าว ทำให้ตอนนี้อุตสาหกรรมสิ่งทอและเครื่องนุ่งห่มเปลี่ยนไป ไม่ได้แข่งกันที่ราคาอีกต่อไปแล้ว โดยเฉพาะแบรนด์ใหญ่ๆ ที่อยากให้แบรนด์เขามีความชัดเจนเรื่องสิ่งแวดล้อม จะหันมาเน้นในรายละเอียดของวัสดุที่นำมาผลิต ตลอดจนกระบวนการผลิต ในขณะที่ผู้ประกอบการไทยยังอยู่ในกับดักของเรื่องราคาหรือเรื่องOEM (Original Equipment Manufacturer) คือ ผู้รับจ้างผลิตสินค้าให้กับบริษัทที่จะไปขายในแบรนด์ของตัวเอง โดยโรงงานประเภทนี้จะรับจ้างผลิตสินค้าให้กับแบรนด์ต่างๆ ตามแบบที่ลูกค้ากำหนด” ดร.ชาญชัย กล่าว
หากผู้ประกอบการปรับเปลี่ยนมุมมองและแนวคิดใหม่หันมารับจ้างผลิตตามที่ตลาดต้องการ (Original Design Manufacture ODM) หรือการนำไปสู่การผลิตสินค้าในนามแบรนด์ของตัวเองออกมาจำหน่าย หรือ OBM (Original Brand Manufacture) พร้อมปรับเปลี่ยนเทคโนโลยีการผลิตให้สอดคล้องกับโครงสร้างของปัจจัยการผลิตที่เปลี่ยนแปลงไป ได้แก่ การเพิ่มประสิทธิภาพเทคโนโลยีการผลิตและระบบคุณภาพของผลิตภัณฑ์ให้ได้มาตรฐานสากล จะช่วยทำให้มีโอกาสแข่งขันในตลาดโลกได้สูงขึ้น
ชี้สินค้าตลาดบนยังเติบโตได้ต่อเนื่อง
ส่วนตลาดล่างสู้ราคาสินค้าจากจีนและเวียดนามไม่ได้
สำหรับสถานการณ์ตลาดสิ่งทอและในประเทศนั้นจะมีความแตกต่างจากตลาดส่งออกที่ต้องการสินค้าคุณภาพมากกว่า โดยตลาดในประเทศ หากเป็นตลาดบนยังคงมีอัตราการเติบโตได้ต่อเนื่อง แต่ตลาดล่างจะเริ่มมีปัญหาสินค้าจากประเทศคู่แข่งทั้งจากจีนและเวียดนามเข้ามาตีตลาดแข่งขันด้านราคา ซึ่งสินค้าราคาถูกกว่าที่ผลิตโดยผู้ประกอบการไทย ทำให้ผู้ประกอบการไทยไม่สามารถแข่งขันด้านราคาได้เพราะต้องแบกรับราคาต้นทุนวัตถุดิบ เส้นด้าย ค่าแรงที่สูงกว่าประเทศคู่แข่งดังกล่าว อีกทั้งผู้บริโภคภายในประเทศชะลอการซื้อสิ่งทอและเครื่องนุ่งห่มมากกว่าต่างประเทศ ทำให้ผู้ประกอบการไทยจะแข่งขันได้เฉพาะช่วงการผลิตแต่ละช่วงเท่านั้น ซึ่งในปัจจุบันไม่ใช่แข่งขันได้ตั้งแต่ต้นน้ำ กลางน้ำและปลายน้ำอีกต่อไป อาจจะแข่งขันได้เฉพาะช่วงต้นน้ำ และช่วงกลางน้ำเท่านั้น เป็นต้น นอกจากนี้ ด้วยการออกแบบที่ยังค่อนข้างดั้งเดิมไม่ทันสมัยก็มีส่วนทำให้สินค้าสิ่งทอและเครื่องนุ่งห่มของไทยไม่ได้รับความนิยมเหมือนเช่นหลาย ๆประเทศที่เริ่มพัฒนารูปแบบสินค้าสิ่งทอและเครื่องนุ่งห่มให้สวมใส่สบาย หลากสีสัน ระบายอากาศได้ดี น้ำหนักเบา ไม่ทำให้แพ้ง่าย และสิ่งทอรีไซเคิล ดังนั้นทางสถาบันพัฒนาอุตสาหกรรมสิ่งทอขอแนะนำให้ผู้ประกอบการไทยหันมาแข่งขันและสู้ด้วยการออกแบบที่บ่งบอกถึงความเป็นอัตลักษณ์ความเป็นไทย คุณภาพของวัตถุดิบ วัสดุภูมิปัญญาท้องถิ่น นวัตกรรมและเทคโนโลยีการผลิตของแต่ละท้องถิ่นที่ได้รับความนิยม ชูเทรนด์ Soft Power ภาพลักษณ์ของสินค้าสิ่งทอเครื่องนุ่งห่มที่ภาครัฐกำลังให้การสนับสนุนส่งเสริมในแต่ละพื้นที่มาใช้ร่วมกับการโปรโมทโดยใช้อินฟลูเอนเซอร์แนะนำผลิตภัณฑ์สิ่งทอและเครื่องนุ่งห่มอีกช่องทางหนึ่ง
แนะเลือกใช้วัตถุดิบที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม -ใส่นวัตกรรมในวัสดุ
สร้างมูลค่าเพิ่มให้สินค้า ชูภาพลักษณ์ BCG
ดร.ชาญชัย กล่าวว่า การปรับเปลี่ยนวัตถุดิบที่นำมาใช้ในการผลิต จะทำให้ผู้ประกอบการสามารถจำหน่ายสินค้าได้โดยไม่ต้องคำนึงถึงเรื่องของราคา ช่วยให้ต่างชาติมีความมั่นใจและยอมรับในคุณภาพสินค้าจากไทย รวมถึงมีทัศนคติที่ดีต่อประเทศไทยในเรื่องของตัวสินค้าอยู่แล้ว การเลือกใช้วัสดุที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมจะสนับสนุนภาพลักษณ์เรื่องBCG Economy (Bio -Circular – Green Economy) ให้กับผู้ประกอบการได้มากขึ้น หรือนำนวัตกรรมมาใส่ในวัสดุ เช่น ผ้าป้องกันเชื้อแบคทีเรีย ผ้ากันไฟ ผ้าผสมคอลลาเจนบำรุงผิว ใช้วัสดุธรรมชาติและผ้าชนิดที่ถูกถักมาพิเศษเพื่อใช้ในการปฏิบัติการทางการแพทย์ให้ง่ายขึ้นหรือใช้รักษาแผล หน้ากากอนามัย ถุงมือแพทย์ ชุด PPE (Personal Protective Equipment) และผ้าพันแผล เป็นต้น ช่วยสร้างมูลค่าสินค้าได้อีกทางหนึ่งและยังได้รับการสนับสนุนจากตลาดต่างประเทศมากขึ้นด้วย
ส่วนขั้นตอนการตรวจสอบและรับรองความเป็นออร์แกนิคหรือการใช้วัสดุที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ซึ่งมีขั้นตอนและมีความซับซ้อนในการดำเนินงาน เช่น การผลิต เสื้อผ้ากีฬา เสื้อผ้าเด็กชุดชั้นในและชุดสำหรับบุคลากรทางการแพทย์ในการป้องกันโรคอุบัติใหม่ต่างๆ เป็นต้น
ส่วนการจัดงานส่งเสริมและสนับสนุนอุตสาหกรรมสิ่งทอและเครื่องนุ่งห่มไทยนับเป็นอีกช่องทางที่จะช่วยให้ผู้ประกอบการไทยสามารถนำเสนอกระบวนการผลิต ขั้นตอนการผลิต พบปะลูกค้าทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติแบบใกล้ชิด สามารถที่จะหาคู่ค้านักลงทุนเพิ่มขึ้นได้ด้วย 