ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) จัดเสวนาออนไลน์ Data Platform Technology for Open Data เปิดตัวแพลตฟอร์มสาธารณะใหม่ล่าสุดด้านข้อมูลเปิด Open-D: Data Platform Technology for Open Data เพื่อรองรับความต้องการของทุกภาคส่วนที่ต้องการให้บริการข้อมูลเปิดของตัวเอง โดยมีเป้าหมายให้ทุกหน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชน สามารถจัดทำบัญชีข้อมูลของหน่วยงานและให้บริการข้อมูลเปิดที่เป็นไปตามมาตรฐานระบบบัญชีข้อมูลภาครัฐ และสามารถเชื่อมโยงข้อมูลไปยัง Data.go.th ได้
ดร.ชัย วุฒิวิวัฒน์ชัย ผู้อำนวยการศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) กล่าวว่า เนคเทคได้รับโอกาสในการพัฒนางานวิจัยทางด้านข้อมูลบนแพลตฟอร์มต่างๆ เพื่อนำไปใช้พัฒนาพัฒนาประเทศไทย ซึ่งเรียกว่า Thailand Big Data ซึ่งได้มีข้อมูลมหาศาลที่ถูกนำมาใช้ประโยชน์อย่างต่อเนื่อง เช่น 1.การบูรณาการข้อมูล ชี้เป้าคนจน ซึ่งนำโดย สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ เราทำระบบที่เรียกว่า TPMAP นำเสนอข้อมูลความยากจน ข้อมูลที่อยู่อาศัย สิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ สาธารณูปโภค และอื่นๆ ทำให้ตอนนี้มีข้อมูลของประชากร TPMAP 48,675,610 คน และยังคงเดินหน้าอัปเดตข้อมูลต่อไป 2.ข้อมูลด้านสิ่งแวดล้อม ที่เกี่ยวข้องกับสภาพเขื่อนของ การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) และข้อมูลสภาพน้ำเค็มที่รุกล้ำแม่น้ำเจ้าพระยา ของ การประปานครหลวง (กปน.) ได้ดำเนินการทำงานมากว่า 5 ปี ตั้งแต่ปีพ.ศ.2558-2562 โดยได้นำข้อมูลที่เข้ามาทุกวันมาเป็นฐานข้อมูลในการป้องกันอันตรายที่จะเกิดขึ้นกับคนไทยที่เกิดขึ้นจากความไม่ปกติของเขื่อนและการรุกล้ำของน้ำเค็มในพื้นที่อุปโภคบริโภคน้ำ เป็นต้น 3.ข้อมูลทางด้านสุขภาพ ซึ่งเนคเทคได้เข้าไปมีส่วนร่วมในการจัดทำข้อมูลร่วมกับทางกระทรวงสาธารณสุขในหลายๆ ภาคส่วน ทั้งที่เป็นส่วนของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) กรมควบคุมโรคและกรมอนามัย แบ่งเป็น การจัดทำข้อมูลการจัดส่งผู้ป่วยมาอย่างต่อเนื่องกว่า 7 ปีแล้ว ในพื้นที่เครือข่าย สปสช.ในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานคร ที่เรียกว่า e-Referral และยิ่งในช่วง COVID-19 มีความสำคัญและจำเป็นอย่างยิ่งในการทำข้อมูลเพื่อนำส่งต่อผู้ป่วยเข้ารับการรักษาโดยเร็วที่สุด
นอกจากนี้เนคเทคยังได้พัฒนา ชุดซอฟต์แวร์สนับสนุนการป้องกันและควบคุมการระบาดไข้เลือดออกเชิงรุก หรือที่เรียกว่า ทันระบาด แก่กรมควบคุมโรค เพื่อสนับสนุนการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่สาธารณสุขในการป้องกันควบคุมการระบาดของโรค ที่สำคัญในช่วงวิกฤต COVID-19 ซึ่งระบบทันระบาดได้ถูกนำปรับมาใช้เป็นระบบ DDC Care เพื่อติดตามและประเมินผู้ที่มีความเสี่ยงต่อโรคติดเชื้อ COVID-19 ในโรงพยาบาล และการจัดทำข้อมูลสุขภาวะเด็ก ของกรมอนามัย ซึ่งเนคเทคได้มีโอกาสทำ Thai School LUNCH ที่มีฐานข้อมูลโภชนาการเด็กๆจากหน่วยงานต่างๆ กว่า 50,000 หน่วยงานทั้งที่เป็นหน่วยงานขนาดใหญ่ๆและเป็นหน่วยงานขนาดเล็กๆ 4.ข้อมูลเปิดภาครัฐ จากสำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน) หรือ Digital Government Development Agency (Publlic Organization :DGA) พัฒนาข้อมูลภาครัฐให้สามารถเปิดเผยข้อมูลออกมาได้ เช่น มีการพัฒนาเว็บไซต์ Data.go.th เพื่อบริการ Open Data แก่ประชาชนทุกคน เป็นต้น และ5.บูรณาการข้อมูลพื้นที่การเกษตร โดยกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ซึ่งทางเนคเทคได้มีโอกาสไปทำเกี่ยวกับเว็บไซต์ข้อมูล Agri-Map แผนที่เกษตรเพื่อการบริหารจัดการเชิงรุก และจัดทำข้อมูลขึ้นทะเบียนเกษตรกร ทั้งที่เป็นข้อมูลของเกษตรกรและการทำการเกษตรอะไรบ้างในแต่ละพื้นที่ เป็นต้น
ดร.ชัย กล่าวว่าสำหรับการจัดงานเสวนาออนไลน์เพื่อเปิดตัวแพลตฟอร์มสาธารณะใหม่ล่าสุดด้านข้อมูลเปิด Open-D: Data Platform Technology for Open Data เพื่อรองรับความต้องการของทุกภาคส่วนที่ต้องการให้บริการข้อมูลเปิดของตัวเอง โดยมีเป้าหมายให้ทุกหน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชน สามารถจัดทำบัญชีข้อมูลของหน่วยงานและให้บริการข้อมูลเปิดที่เป็นไปตามมาตรฐานระบบบัญชีข้อมูลภาครัฐ และสามารถเชื่อมโยงข้อมูลไปยัง Data.go.th ซึ่งจะช่วยให้ภาครัฐมีเครื่องมือหรือระบบที่สนับสนุนการเปิดเผยข้อมูลภาครัฐหรือองค์กรให้กับประชาชนได้รับทราบ และช่วยให้นักพัฒนาระบบหรือผู้ประกอบการด้านธุรกิจสารสสนเทศ สามารถนำไปต่อยอดให้บริการพัฒนาระบบเปิดเผยข้อมูลให้กับหน่วยงานต่างๆที่ไม่สามารถดำเนินการเองได้ตาม พ.ร.บ.และกฎหมายของแต่ละหน่วยงานที่กำหนด เช่น ข้อมูลสภาพภูมิอากาศ การจราจรและขนส่ง สิ่งแวดล้อม การใช้จ่ายภาครัฐ สถานพยาบาลและอาหารปลอดภัย เป็นต้น
“เนคเทคหวังว่าแพลตฟอร์มที่คิดค้นขึ้นนี้จะช่วยส่งเสริมเศรษฐกิจภาคประชาชน ช่วยยกระดับการทำงานภาครัฐที่เปิดเผยข้อมูลให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมในการวิเคราะห์ติดตามข้อมูลต่างๆ ลดการทำงานที่ซ้ำซ้อน ช่วยประหยัดงบประมาณ ช่วยส่งเสริมให้ประเทศไทยได้มีข้อมูลแบบเปิดที่เป็นประโยชน์ต่อการนำไปใช้ประโยชน์โดยนักพัฒนาโปรแกรม นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล ผู้วางแผนและกำกับนโยบาย และผู้ปฏิบัติงานนำไปใช้พัฒนาประเทศตามนโยบายภาครัฐที่ชัดเจน พัฒนานวัตกรรมใหม่ๆที่จะมารองรับการทำงานที่เกี่ยวข้องมากขึ้น รวมทั้งสนับสนุนการใช้ข้อมูลเปิดเพื่อวิเคราะห์ จัดทำรายงานเชิงสรุปในรูปแบบตาราง แผนที่และกราฟและสนับสนุนการทำงานของบริกรข้อมูลตามกรอบธรรมาภิบาลข้อมูลขององค์กรที่สอดคล้องกับการทำงานภาครัฐ และสามารถเชื่อมโยงข้อมูลไปยัง Data.go.th ได้” ผู้อำนวยการเนคเทค กล่าว
ด้านดร.มารุต บูรณธัช ผู้อำนวยการกลุ่มวิจัยวิทยาการข้อมูลและการวิเคราะห์ ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) กล่าวว่า ในการพัฒนาแพลตฟอร์มข้ออมูลเปิด Open-D: Data Platform Technology for Open Data เพื่อตอบโจทย์ในการนำไปใช้งานในประเทศไทยนั้น นักวิจัยได้ร่วมกันพัฒนาเพื่อนำมาใช้แก้ปัญหา Open Data ต่างๆที่เกิดขึ้นในประเทศไทย แบ่งเป็น 1.ปัญหาที่เกิดขึ้นในหน่วยงานภาครัฐ ซึ่งมีข้อจำกัดในเรื่องข้อมูล ที่เป็นภาระกับเจ้าหน้าที่ในการอัปเดตข้อมูล ข้อมูลที่เปิดเผยมีคุณภาพข้อมูลที่ไม่ดี สร้างภาพลักษณ์ไม่ดีให้กับองค์กรนั้นๆ เมื่อพัฒนาเว็บไซต์ข้อมูลเปิดของหน่วยงานแล้ว แต่ผู้ใช้ไม่รู้จัก หากนำข้อมูลที่ได้ไปขึ้นเว็บไซต์ Data.go.th อีกครั้ง ก็จะเกิดการซ้ำซ้อนของข้อมูล และที่สำคัญข้อมูลที่ถูกเปิดเผยนั้นไม่ค่อยได้รับความสนใจและไม่ถูกนำไปใช้งาน 2.ปัญหาในหน่วยงานกำกับดูแลในระดับประเทศ เว็บไซต์ Data.go.th ไม่สามารถตอบโจทย์หน่วยงานใหญ่ที่มีข้อมูลจำนวนมากและหน่วยงานที่พัฒนาเว็บไซต์ข้อมูลเปิดเป็นของตนเองใช้ซอฟต์แวร์ที่แตกต่างกันไม่สามารถบูรณาการเชื่อมโยงบัญชีให้ผู้สืบค้นจากแหล่งเดียวได้ และ3.บริษัทพัฒนาซอฟต์แวร์ เว็บไซต์ข้อมูลเปิดที่พัฒนาไม่สอดคล้องกับมาตรฐานภาครัฐทำให้ตรวจระบบสำเร็จรูปพร้อมใช้ เป็นต้น ห
สำหรับ Open-D: Data Platform Technology for Open Data เป็นแพลตฟอร์มที่ถูกพัฒนาขึ้นให้สอดคล้องการใช้งานตามบริบทของประเทศไทยเพื่อสนับสนุนการดำเนินงานเปิดเผยข้อมูลของหน่วยงานอย่างครบวงจร พัฒนาซอฟต์แวร์พร้อมใช้ให้สามารถนำไปพัฒนาต่อยอดธุรกิจได้อย่างรวดเร็ว มีประสิทธิภาพ สอดคล้องกับมาตรฐานคำอธิบายชุดข้อมูลที่กำหนดโดยภาครัฐและรองรับการเชื่อมข้อมูลทางบัญชีรายการข้อมูลและระบบข้อมูลบัญชีภาครัฐในเว็บไซต์ Data.go.th ตามหลักการของความเป็นสากลด้าน Open Data
โดยได้พัฒนาต่อยอดจากซอฟต์แวร์ CKAN (https://ckan.org/) ซึ่งเป็นซอฟต์แวร์ระบบจัดการข้อมูล (Data Management System) ชนิด Open Source ที่ได้รับความนิยมในการนำไปให้บริการเว็บไซต์บัญชีข้อมูล (Data Catalog) สำหรับข้อมูลเปิด (Open Data) ทั่วโลก ที่สำคัญได้แก่ เว็บไซต์ Data.gov, Data.gov.sg , Data.gov.au, Data.go.th เป็นต้น โดย Open-D เป็นการพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อเสริมความสามารถของระบบ CKAN ให้สอดคล้องกับบริบทของประเทศไทยทั้งในด้านความสอดคล้องกับมาตรฐานการจัดทำบัญชีข้อมูลที่กำหนดโดยสำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน) (DGA) ร่วมกับสำนักงานสถิติแห่งชาติ (สสช.) และสถาบันส่งเสริมการวิเคราะห์และบริหารข้อมูลขนาดใหญ่ภาครัฐ (สวข.) ซึ่งเป็นหน่วยงานภายในภายใต้สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจดิจิทัล (depa) รองรับการสืบค้นข้อมูลภาษาไทย และเพิ่มประสิทธิภาพความสามารถในด้านต่างๆ ในด้านการจัดการข้อมูล เช่น เครื่องมือสนับสนุนการวิเคราะห์ข้อมูลและสร้างกราฟชนิดต่างๆ (Data Visualization Tools) เครื่องมือสนับสนุนการนำเข้าข้อมูลอย่างเป็นระบบ (Data Publishing Tools) เป็นต้น โดยซอฟต์แวร์ Open-D ให้บริการทั้งในรูปแบบของส่วนขยายของ CKAN (CKAN extension) และซอฟต์แวร์ที่สามารถนำไปติดตั้งใช้งานในหน่วยงานได้
สำหรับทิศทางในการทำการวิจัยจากนี้ต่อไปจะใส่เทคโนโลยีใหม่ๆที่นำไปใช้ให้เกิดประโยชน์จริง ในส่วนที่มีความพร้อมในหน่วยงานต่างๆที่สามารถเปิดเผยต่อสาธารณะได้ ทางเนคเทคก็พร้อมให้ดาวน์โหลดถ่ายทอดได้เลย
“ทั้งนี้เนคเทคหวังว่า Open-D ในอนาคตจะเป็น Data Analytics ที่จะช่วยให้หน่วยงานสามารถประหยัดเวลาในการพัฒนาเว็บไซต์ให้บริการเปิดเผยข้อมูล ให้มีความสอดคล้องกับมาตรฐานภาครัฐ รองรับการเชื่อมโยงบัญชีข้อมูล ตอบสนองการจัดการข้อมูลอย่างครบวงจร ซึ่งจะช่วยส่งเสริมการเปิดเผยข้อมูล ที่มีประสิทธิภาพ ส่งเสริมการนำข้อมูลไปต่อยอดใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้นต่อไป” ผู้อำนวยการกลุ่มวิจัยวิทยาการข้อมูลและการวิเคราะห์ เนคเทคกล่าว